کف پای صاف عارضه‌ای است که در آن بیماران فاقد قوس های استاندارد درکف پا هستند. قوس های موجود در کف پا نیروهایی که از طرف زمین به بدن اعمال می‌شود را کاهش داده و اجازه ورود به همه نیروهای وارده را به بدن نمی‌دهند. اما در افراد با کف پای صاف میزان زیادی این نیروها به دلیل فقدان قوس پا به سمت بدن اعمال شده و در دراز مدت میتواند منجر به بروز عوارض زنجیره وار در تمام مفاصل بدن می شود.

⭕️علل صافی کف پا

صافی کف پا ممکن است به علت های متفاوتی ایجاد شود. شایع ترین علت صافی کف پا در افراد شامل:

• چاقی
• وراثت
• آسیب‌ها و ضربات مختلف به پا یا مچ پا
• التهاب مفصلی روماتیسمی
• دیابت
• شکستگی و یا دررفتگی
• بعضی ار بیماری ها نظیر آرتریت روماتوئید
• مشکلات عصبی
• افزایش سن
• بارداری

⭕️علائم

اگر از پهلو به پای فردی که ایستاده نگاه کنید در قسمت داخلی پا قوسی وجود دارد که به آن قوس طولی داخلی می گویند. در افراد با کف پای صافهنگامی که می ایستند این قوس از بین می رود و یا کاهش می یابد که به این حالت کف پای صاف می گویند. اگر از پشت به پای فرد در حال ایستاده نگاه کنیم فردی که کف پایش صاف است پاشنه با کمی خمش بسمت داخل دیده می‌شود. سایر علایم و نشانه‌های این اختلال شامل خمیدگی کفش یا پاشنه کفش به سمت داخل، درد در اندام تحتانی، درد در قسمت مچ پا، ایجاد تورم در قسمت داخل مچ پا, درد مچ پا, خستگی زودرس و درد در کمر می‌باشد. کف پای صاف در دراز مدت میتواند منجر به بروز عوارضی نظیر خارپاشنه، زانو درد، کمردرد و سردرد شود.

 

⭕️کف پای صاف بالغین

کف پای صاف در بالغین می‌تواند بدنبال ادامه عارضه از زمان کودکی بوده یا به صورت اکتسابی عارض گردد. برخی بیماری‌ها مانند:

روماتیسم مفصلی، آرتروز مفصل، بیماری‌های عصبی یا صدمات استخوانی و غضروفی می‌تواند منجر به این عارضه گردد. شایعترین علت کف پای صاف اکتسابی در بالغین اختلال عملکرد تاندون تیبیال خلفی است که از علل شایع درد کف پا نیز می‌باشد. تشخیص آن اساساً با معاینه بالینی می‌باشد اما اسکن کف پا در حالت داینامیک و استاتیک که به صورت کاملا بی ضرر برای فرد میباشد ،رادیوگرافی، سونوگرافی و M R I در ارزیابی میزان آسیب تاندون و برنامه‌ریزی قبل از عمل کمک‌کننده است.

این ضایعه به چهار مرحله طبقه‌بندی می‌گردد:

مرحله اول: درد و تورم ناحیه داخلی مچ پا

مرحله دوم :کاهش قوس طولی کف پا و انحراف پاشنه و پنجه پا به سمت خارج

مرحله سوم: کف پای صاف غیرقابل انعطاف

مرحله چهارم :کف پای صاف بدون انعطاف و همراه با علائم آرتروز مچ پا درمان این ضایعه در مراحل اولیه به صورت غیر جراحی است ولی با پیشرفت ضایعه درمان‌های جراحی برای رفع درد و اصلاح کف پا اجتناب ناپذیر می‌باشد، تشخیص زود هنگام و شروع درمان می‌تواند باعث پیشگیری از ناتوانی بیمار وجلوگیری از اعمال جراحی بزرگ در بیماران گردد.

 

⭕️کف پای صاف در بچه‌ها

کف پای صاف یکی از علل شایع مراجعهٔ بیماران به متخصصان طب فیزیکی و حرکات اصلاحی می‌باشد. کف پای صاف در کودکان به دو دسته: انعطاف پذیرو غیرقابل انعطاف (سفت) تقسیم می‌گردد که گروه اول غالباً نیاز به جراحی ندارند و گروه دوم نیاز به جراحی دارند.

• کف پای صاف انعطاف‌پذیر

در کودکان در چند سال اول بعد از تولد، کف پای صاف می‌تواند نرمال باشد و حدود سن پنج سا لگی قوس کف پا تکامل پیدا می‌کند، در مواردی که هنگام نشستن روی صندلی و عدم گذاشتن وزن روی پا قوس کف پا تشکیل گردد و فقط به هنگام ایستادن و وزن گذاشتن قوس کف پا از بین برود آن را کف پای صاف انعطاف‌پذیر در بچه‌ها می‌نامیم که در بیش از نود درصد موارد نیاز به اقدام جراحی ندارند. در مواردی که بیمار دچار دردهای کف پا، مچ پا یا ساق پا باشد یا بچه در حین انجام اعمال ورزشی دچار خستگی زودرس شوند، نیازمند استفاده از کفی طبی و کفشهای طبی طبق دستور پزشک می‌باشد. در مواردی که علائم بیمار کنترل نگردد یا بدشکلی پاها به صورت انحراف پاشنه و پنجهٔ پا اتفاق بیفتدممکن است نیاز به عمل جراحی باشد.

• کف پای صاف غیرقابل انعطاف (سفت) در بچه‌ها

این عارضه غالباً بدنبال گرفتاری‌های مادرزادی اسکلتی عارض می‌گردد که می‌تواند از چسبندگی‌های نابجای استخوانی یا غضروفی و گاه از تغییر زوایای استخوانی ناشی گردد. در بیشتر موارد نیاز به تشخیص زودرس و درمان جراحی دارد

 

⭕️راه کارهای درمانی

درمان صافی کف پا یا کاهش قوس بستگی به شدت و علت آن دارد. وقتی پا قوس لازم را نداشته باشد، فشار زیادی به استخوان های پا وارد می شود و این فشار به مچ پا، زانو و کمر منتقل می شود. در صورتی که صافی کف پا درمان نشود، به مرور زمان و با افزایش سن مسائل دیگری مانند آرتروز هم برای شان پیش می آید. کسی که کف پایش صاف است حتماً باید به فکر درمان باشد چون این مشکل ممکن است به علت انحنای مچ پا یا انحنای زانو یا حتی چرخش لگن ایجاد شده باشد که می تواند فرد را دچار دردهای پراکنده عضلانی ـ اسکلتی کند. تحقیقات نشان می دهد که
❗️ %95 افرادی که نیاز به تعویض کامل مفصل زانو پیدا می کنند و %90 بیمارانی که تحت عمل جراحی تعویض کامل مفصل ران قرار می گیرند دچار صافی کف پا بوده اند.
❗️معمولا بیمارانی که کف پای صاف دارند و درمان لازم را انجام نمی دهند، کمردرد می گیرند.
❗️کاهش وزن برای بیمارانی که اضافه وزن دارند حتما توصیه می شود.

⭕️روش  های درمان

• ماساژ کف پا با استفاده از یک بطری که روی زمین قرار گرفته می تواند مفید باشد.انجام تمرین های وزشی ماساژ کف پا با استفاده از یک بطری که روی زمین قرار گرفته قابل اجر و بسیار مفید است، بدین صورت که کف پا به روی آن، به آرامی به جلو و عقب حرکت داده می‌شود. این حرکت پا را برای برگشتن به وضعیت صحیح کمک می‌کند.

• انجام برخی ورزش های کششی برای کاهش درد ناحیه پا و قوزک پا و نیز تقویت عضلات قوس کف پا مفید است.

 

• همچنین در کنار انجام تمرین‌های درمانی کفی‌های طبی نیز (خاص هر بیمار) از سوی پزشکان توصیه می‌شود. کفی‌های طبی خاص برای هر بیمار از طرف پزشک متخصص تعیین و توسط کارشناسان ارتوپدی فنی و تکنسین‌های مربوطه و از طریق قالبگیری گچی از پای بیمار و ساخت قالب پا، وامروزه استفاده از دستگاه فوت اسکن و طراحی بادیتای آن و ساخت کفی با دستگاه cnc که بر اساس نقاط فشار پا ساخته می‌شوند. بسیار مهم است که کفی طبی از روی قالب پای خود شخص یا cnc ساخته شود.